اپراتور سوم و تحویل سکوت به جای سیم‌کارت

 

دانش روز – خسرو یعقوبی: شهریور هم تمام شد. مهر هم به نیمه رسید اما هنوز از عرضه سيم‌كارت‌هاي نسل سوم خبری نیست.
سيم‌كارت‌هایی که قرار بود بهمن ماه سال گذشته در اختیار کاربران و متقاضیان استفاده از خدمات نسل سوم قرار گیرد.
سيم‌كارت‌هاي اپراتوری که از لحظه اول شکل‌گیری‌اش در کشور با مشکلات زیادی روبه‌رو بود. مشکلاتی که البته بخش زیادی از آن به دلیل تخلفاتی بود که در زمان برگزاری مزایده اپراتور سوم صورت گرفته بود.

شاید اگر در همان زمان، مدیران مسئول در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی پیشنهادها و انتقادات کارشناسان را به‌کار مي‌گرفتند، این سرنوشت گریبان اپراتور سوم کشور را نمی‌گرفت.
به هر حال این دومین اپراتوری بود که در بدو شکل گیری طی ۶ سال گذشته با مشکلاتی از این دست روبرو شده است.
اپراتور دوم نیز با روی کار آمدن دولت هشتم از ترک‌سل گرفته شد و به برنده دوم مزایده واگذار شد. البته برنده دوم به دلیل داشتن توان خارجی و وضعیت مالی مناسب نه تنها توانست به تعهدات خود عمل کند، بلکه اکنون در بازار ارتباطی کشور به مانند بختکی شده است که هر روز خواب و خوراک را از رقیب قدیمی خود یعنی اپراتور اول گرفته است.

اما اپراتور سوم که به باور بسیاری از کارشناسان مشکلات و عدم پیش‌بینی‌هاي لازم در تیم مشاوره نگارنده اسناد مزایده چنین سرنوشتی را هم‌اکنون برایش رقم زده است داستانی متفاوت از شکل‌گیری اپراتور دوم دارد.
دادن اطلاعات غلط و اشتباه به شریک خارجی برنده این مزایده یعنی اتصالات باعث شد تا این اپراتور خوش سابقه در منطقه پس از بررسی‌هاي مقدماتی از بازار ایران شرایط درج شده در پروانه را مغایر با وعده‌هاي داده شده ارزیابی و عطای حضور در بازار ایران را به لقایش ببخشد.
در حالی که بعد از انصراف اتصالات، بسیاری از تحلیلگران منتظر تجدید برگزاری مزایده یا اعلام نام برنده بعدی بودند، اما هیچ‌کدام از این اتفاقات رخ نداد.
هر چند که بعدها شنیده شد مسئولان مربوطه با نفرات بعدی مزایده هم مذاکره کرده و راه به جایی نبرده بودند.

رضا تقی پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات که در آن زمان تازه سکان این وزارت را به عهده گرفته بود، تصمیم گرفت روند کار این اپراتور توسط شریک ایرانی دنبال و در نهایت سيم‌كارت‌هاي نسل سوم به متقاضیان واگذار شود. اتفاقی که تا به امروز بارها به تاخیر افتاد و تقی‌پور را مجبور کرد چندین بار در برابر نمایندگان خانه ملت به پاسخگویی بپردازد.
اما وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به تازگی با بیان اینکه اپراتور سوم بر اساس پروانه تعهداتی دارد که باید به آن عمل کند، اعلام کرد: اگر این اپراتور به تعهدات خود عمل نکند با او برخورد مي‌کنيم.

تقی پور در گفت وگو با «موبنا» گفت: مسئولان اپراتور سوم در خصوص عدم بهره‌برداری از پروژه اپراتور سوم در زمان مقرر توجیهاتی دارند که این دلایل به مراجع مربوطه ارائه شده است.
وی با بیان اینکه اگر این دلایل مورد تایید سازمان‌هاي مرجع قرار بگیرد وزارت ارتباطات نیز از این تصمیم‌گیری‌ها تبعیت مي‌کند، تصریح کرد: در غیر این‌صورت این وزارتخانه مطابق با پروانه با اپراتور سوم بر خورد خواهد کرد.
زمان لازم‌الاجرا شدن پروانه اپراتور سوم که قرار است برای نخستین بار تکنولوژی نسل سوم موبایل را در کشور ارائه کند ۳۱ مردادماه سال ۸۹ بوده و این اپراتور در آن زمان گواهی عدم تداخل مضر فرکانس را از رگولاتوری دریافت و مبلغ حق‌الامتیاز اولیه را پرداخت کرده است. براین اساس اپراتور تامین تله کام که موفق به دریافت پروانه فعالیت برای واگذاری سيم‌كارت‌های نسل سوم در کشور شده است، بعد از تاریخ لازم‌الاجرا شدن پروانه ۹ ماه فرصت داشت که بهره‌برداری تجاری از این شبکه را آغاز کند و درغیر این صورت سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی طبق پروانه باید با این اپراتور برخورد کند. 

با وجودی که طبق پروانه اپراتور سوم باید سيم‌كارت‌های خود را حداکثر تا اول خردادماه عرضه مي‌کرد و نیز با وجودی که ريیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی اول خردادماه در جمع خبرنگاران از آغاز واگذاری این سيم‌كارت‌ها به صورت تجاری و در تهران خبر داده بود، اما تاکنون سيم‌كارتی از سوی این اپراتور واگذار نشده است.

تحریم جلویمان را گرفته!
اما از سوی دیگر تقی‌پور چندی پیش با حضور در مجلس مشکلات تحریمی را یکی از دلایل عقب‌ماندگی این پروژه ذکر کرده بود. با این حال ريیس کمیته مخابرات مجلس با اشاره به تاخیر به وجود آمده در راه‌اندازی سومین شبکه موبایل و بررسی‌های صورت گرفته در این زمینه گفت: هنوز اقدام اساسی در پروژه اپراتور سوم صورت نگرفته اما مسئولان وعده دادند این اپراتور تا آذرماه سيم‌كارت‌های نسل سومی را وارد بازار کند.
رضا تقی‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات چندی پیش با حضور در کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، مسائل امنیتی و تحریم‌ها را علت عمده تاخیر اپراتور سوم موبایل در واگذاری سيم‌كارت‌های نسل سوم عنوان و اعلام کرد که باتوجه به اینکه تحریم‌هایی نیز علیه کشور وجود دارد، تامین تجهیزات برای شرکت تامین تله‌کام به سختی امکانپذیر است.

علی مطهری، ريیس کمیته مخابرات مجلس شورای اسلامی در همین رابطه و در گفت‌وگو با مهر با تاکید براینکه مجلس به طورجدی بحث اپراتور سوم موبایل را پیگیری مي‌کند، اظهار كرد: در جلسات برگزار شده در این زمینه، تمامی مراحل کار اپراتور سوم برای اعضای کمیسیون صنایع و معادن تشریح شده و این کمیسیون از اقدامات انجام شده بی‌اطلاع نیست.
وی با اشاره به اظهارات وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در مورد فعالیت‌هاي صورت گرفته از سوی اپراتور سوم موبایل تاکید کرد که اقدام اساسی هنوز در این پروژه صورت نگرفته اما تجهیزاتی از سوی این اپراتور وارد کشور شده و تعدادی نیز آنتن BTS نصب شده است. با این حال مسئولان مربوطه پیش‌بینی مي‌کنند که این اپراتور حداکثر تا آذرماه بتواند تعهدات خود را اجرایی کرده و نسبت به ارائه سیم‌کارت در کشور اقدام کند.

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی اظهارات وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات که مسائل امنیتی و تحریم‌ها را علت عمده تاخیر اپراتور سوم در واگذاری سيم‌كارت‌های نسل سوم عنوان کرده است، نپذیرفت و تصریح کرد: شرکت تامین تله کام با توجه به آنکه شرایط کشور را مي‌دانسته، مسئولیت راه‌اندازی این پروژه را برعهده گرفته و اینکه تاخیر در راه‌اندازی این پروژه را به گردن شرایط تحریم بگذاریم اصلا قابل قبول نخواهد بود و تنها مي‌تواند بهانه‌هاي مدیریتی باشد.

وی با بیان اینکه این نگاه نوعی توجیه کم کاری درعدم توفیق‌ها تلقی مي‌شود، تاکید کرد که بهتر آن است به جای اینگونه دلیل تراشی‌ها از مردم بابت تاخیر به وجود آمده عذرخواهی شود و نسبت به بررسی عمیق دلایل عدم این توفیقات اقدام موثر صورت گیرد. همچنین بهتر است اپراتور سوم موبایل فرصتی از افکار عمومی برای راه‌اندازی شبکه خود بگیرد و این پروژه را شتاب بخشد.

استفاده از توان داخلي
صحبت‌هاي وزیر ارتباطات درباره تحریم درحالی مطرح مي‌شود که یکی از اعضای هيئت مديره‌ اپراتور سوم گفته است که براي توسعه شبکه تا حد امکان از توان داخلي استفاده مي‌شود.
محمدرضا پاکروان، استاد دانشکده برق دانشگاه صنعتي شريف و عضو هيئت مديره اپراتور سوم تلفن همراه اظهار كرد: در پروژه اپراتور سوم، بسياري از دست‌اندرکاران اجرايي و مديريتي اپراتور سوم، علاقه‌مند به استفاده از توان داخلي در انجام امور مربوط به اين اپراتور هستند.

وي در ادامه افزود: در عين حال، ابعاد زماني، فناوري و مالي اين پروژه در حال حاضر بسيار دشوار و پيچيده است و بايد اين شبکه در اسرع وقت راه‌اندازي شود لذا در انجام اين فعاليت، هرجا که امکان دارد از توان داخلي استفاده مي‌شود و در باقي موارد بايد از توانمندي‌هاي شرکت‌هاي خارجي استفاده كرد.
پاکروان با اشاره به اينکه داشتن شريک خارجي براي يک پروژه در ابعاد اپراتور سوم داراي منافع و مضرات خاص خودش است، اضافه كرد: ملاحظات مربوطه داراي جنبه‌هاي مختلفي است که ممکن است لزوما فني يا اقتصادي هم نباشند. علاوه بر اين بايد توجه داشت که در پروژه‌هاي مهمي مانند اپراتور سوم، ملاحظات شرکت‌هاي خارجي نيز مهم است و آنها با توجه به شرايط بين‌المللي و عوامل مختلف آن تصميم‌گيري مي‌كنند و لزوما آنچه را ما مي‌پسنديم، آنها انجام نمي‌دهند.

پایلوت در برخی استان‌ها
درحالی که مطهری گفته است به نظر مي‌رسد این اپراتور تا به حال کاری انجام نداده است، اما محمد خواجه‌پور، مشاور وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات در امور مجلس و دولت به ایرنا مي‌گوید: طرح راه‌اندازي اپراتور سوم به صورت پايلوت در برخي استان‌هاي كشور به منظور دسترسي بهتر و سريع‌تر مردم به خدمات مخابراتي در دو ماه آينده فعال خواهد شد. به نظر مي‌رسد زمان برای این اپراتور و با توجه به شرایطی که هم‌اکنون با آن دست به گریبان است همچون برق و باد مي‌گذرد.
تاکنون هیچ‌کدام از زمان‌هاي وعده داده شده برای عرضه سيم‌كارت‌هاي نسل سوم عملی نشده است و اینطور که پیداست، شاید آذرماه هم بدون عرضه سيم‌كارت‌هاي نسل سوم به پایان برسد.
حال باید منتظر ماند و دید در صورت عدم عرضه، برنامه‌وزیر ارتباطات برای راه‌اندازی این اپراتور چه خواهد بود؟ آیا وزیر همچنان از اعتبار خود برای این اپراتور هزینه مي‌کند یا به تهدید خود جامه عمل مي‌پوشاند.