اول اصلاح سیاست‌های پولی؛ بعد تغییر واحد پول
در حالی‌که دولت برنامه اصلاح پول ملی را در برنامه خود قرار داده و حتی بانک مرکزی درباره نام پول ملی جدید نظرسنجی برگزار کرده است؛ مسعود نیلی رييس دانشكده اقتصاد و مديريت دانشگاه صنعتي شريف با طرح سه سوال از سیاست‌گذاران در زمینه حذف صفرهاي از پول ملی معتقد است که آنچه در حال حاضر اولویت اقتصاد کشور ماست نه تغییر پول ملی بلکه اصلاح سیاست‌هاي پولی است.
وی البته تغيير واحد پولي را یک «ضرورت» دانسته اما تاکید کرده است که بهتر است این کار پس از تخليه كليه «آثار قيمتي» هدفمند‌كردن يارانه‌ها صورت پذیرد.
بر اساس این گزارش، دولت به‌دلیل برخی از مشکلات پول رایج کشور درصدد است با همکاری مجلس، ۴ صفر را از پول ملی کشور حذف کند. به عقیده طراحان اصلاح پول ملی، تورم انباشته 4 دهه اخير اقتصاد کشور موجب کاهش قدرت خريد واحد پول کشورشده است و اين واقعيت در کنار محدوديت‌هايي که جهت چاپ اسکناس درشت وجود دارد منجر به گسترش قابل توجه حجم اسکناس در جريان شده است. از طرفی پول ملی کشور ما در مقایسه با پول سایر کشورها ارزش کمتری دارد. همچنین خطا در محاسبات بانکی، افزایش هزینه‌های مربوط به دستگاه‌های پول‌شمار و خودپرداز، حمل‌ونقل اسکناس با وضعیت فعلی پول کشور و تمام این موارد دست به دست هم داده است تا دولت حذف ۴ صفر از پول ملی را در دستور کار خود قرار دهد.
اما اینک مسعود نیلی اقتصاددان بر این باور است برای کشورهایی که جزو ابرتورم‌ها محسوب نمی‌شوند تغيير واحد پول در اولويت نيست، بلکه اولويت اقتصاد كشور، رفرم و اصلاح سياست‌هاي پولي است.
به گزارش ايسنا، رييس دانشكده اقتصاد و مديريت دانشگاه صنعتي شريف با بيان اينكه اصلاح پول با تغيير واحد پول متفاوت است، اظهار كرد: سياست‌گذاران در زمينه حذف صفر بايد به سه سوال پاسخ دهند؛ اينكه قصد اصلاح پول يا تغيير واحد پول دارند؟ چگونه و در چه زماني انجام دهند؟ و نسبت به ساير مسائل در چه اولويتي قرار دارد؟
وي با بيان اينكه اقتصاد كشور ما مجموعه پيچيده‌اي از اقتصاد در حال گذار و درحال توسعه است، اظهار كرد: در چنين شرايطي نياز شديد داريم كه مسائل را درست اولويت‌بندي كنيم. وي ادامه داد: كشورهايي كه تورم بالا و ابرتورم دارند، به دليل استمرار اين شرايط در كاركرد‌هاي اصلي پول دچار مشكل مي‌شوند؛ چون به دليل سرعت زياد تغييرات قيمت، پول كاركردش را به عنوان عامل معامله از دست مي‌دهد و دچار اختلال‌هاي جدي مي‌شود.
رييس دانشكده اقتصاد و مديريت دانشگاه صنعتي شريف تاكيد كرد: در چنين شرايط تورمي بايد تغييراتي ايجاد شود و وجه مشترك اكثر كشورهايي كه اين كار را انجام داده‌اند، داشتن ابرتورم بوده است. وي تاكيد كرد: آنچه به عنوان رفرم پولي مطرح مي‌شود، اصلاح سياست‌هاي پولي است و براي كشور ما كه جزو ابرتورم‌ها نيستيم، تغيير واحد پول در اولويت نيست.
عكس جهت پرستيژ ملي
نيلي در ادامه تصریح کرد: اگر اين كار براي افزايش پرستيژ ملي ما در مقابل كشور‌هاي ديگر انجام مي‌شود، نتيجه‌اي ندارد؛ چون دقيقا مثل اين است كه از دماي هواي يك منطقه دو صفر برداريم، اما در اين صورت در احساس گرما تغييري به وجود نخواهد آمد. تفاوت اقتصاد ما با كشور‌هاي ديگر در انباشت تورم است و حذف صفرها اين انباشت تورم را از بين نخواهد برد. وي ادامه داد: از سوي ديگر حذف صفرها ممكن است علامت برعكس بدهد؛ چون نشان‌دهنده اين است كه ما ابرتورم داشته‌ايم و حالا مجبور به حذف صفرها هستيم.
32 سال بدون چاپ پول درشت
وي با تاكيد بر اينكه مكانيسم‌هاي پرداخت در كشور ما دچار اشكالات جدي است، گفت: با وجود انباشته شدن تورم ملايم در سال‌هاي 50 تا 82، هيچ اسكناس درشتي چاپ نشده است و تنها در سال 82 اجازه چاپ اسكناس دوهزار توماني داده شد. البته بايد پذيرفت اسكناس 1000 توماني هم در سال 50 بسیار درشت بود.
نيلي گفت: در اين مدت 32 ساله، نيازهاي معاملاتي با همين سقف دو هزار تومان تامين شد و از آنجايي كه به دليل تورم، قيمت‌ها بالا مي‌رفت هزينه‌هاي مربوط به چاپ و توزيع اسكناس به دليل افزايش حجم آن بالا رفت.
وي افزود: البته بايد توجه داشت در اين مدت دو اتفاق مهم تا حدي تكنولوژي مبادله را تغيير داد، اول گسترش بانكداري و نقل و انتقال الكترونيك و دوم چاپ ايران‌چك‌هاي 50 و 100 هزار توماني كه باعث بهبود وضعيت نظام پرداخت شد و در تسهيل مبادلات نقش جدي داشت؛ اما حالا كه اسكناس‌هاي 100 هزار توماني جمع شده و 50 هزار توماني هم قرار است جمع‌آوري شود، مشكلات جدي به وجود خواهد آمد.
هزينه‌ها
وي با اشاره به منافع قطعي و احتمالي و هزينه‌هاي قطعي و احتمالي تغيير واحد پول گفت: تغيير سيستم‌هاي رايانه‌اي، روش‌هاي حسابداري و هزينه‌هاي چاپ و توزيع اسكناس جديد از جمله اين هزينه‌ها است. حذف صفر از پول خنثي نيست و حداقل به يك فرآيند تطبيق از بالا تا پايين جامعه نياز دارد و هزينه‌هايي وارد مي‌كند كه ضروري نيستند. وي با بيان اينكه بهتر است پس از تخليه كليه آثار قيمتي هدفمند‌كردن يارانه‌ها، حذف صفرها انجام شود، گفت: حذف صفرها مورد نياز است؛ اما اولويت نيست.
نيلي چاپ اسكناس‌هاي درشت‌تر را در اين شرايط بهتر دانست و گفت: توالي درست كارها و زمان انجام آن بسيار مهم است. ممكن است برخي كارها درست باشند اما در زمان مناسب و در تداخل با كارهاي ديگر، ضرر داشته باشند. وي تاكيد كرد: تغيير واحد پولي ضرورت است؛ اما به تنهايي نمي‌تواند كارگشا باشد و اولويت با اصلاح نظام پولي است.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.