گوگل هم وارد عرصه ارائه خدمات بانکداری الکترونیکی شد. این شرکت که از چندی پیش و با عرضه گوشی‌هاي نکسوس اعلام کرده بود که مي‌خواهد کاربران خودش را از شر حمل کیف پول و کارت‌هاي اعتباری راحت کند این بار با اضافه کردن تكنولوژي NFC به تلفن‌هاي آندرویدی حرکت جدیدی را برای الکترونیکی کردن پرداخت‌هاي مالی آغاز کرده است.
 

البته پیش از این نوکیا سعی کرده بود از این فناوری بیشتر استفاده کند؛ به‌طوری که در پیش خبرهایی که از این شرکت فنلاندی پیرامون عرضه گوشی N9 اعلام مي‌شود به تجهیز این مدل به فناوری ان اف سی تاکید مي‌شود.
اما NFC چیست؟ این فناوری یک نوع استاندارد برای اتصال بین دو دستگاه است. یعنی چیزی شبیه به بلوتوث یا اینفرارد اما با بردی کوتاه در حد 10 سانتیمتر. با استفاده از این روش کاربر مي‌تواند تلفن همراه خود را به یک سیستم پرداخت مالی تبدیل کند و از این پس به جای ارائه کارت‌هاي اعتباری تنها کافی است تلفن همراه را نزدیک به دستگاه‌هاي مخصوص این کار گرفته و به راحتی پرداخت خود را انجام دهید.
این بار اما گوگل سرویس
Google Wallet یا همان کیف پول گوگلی خود را عرضه کرده است. این شرکت با بسیاری از موسسات مالی و اعتباری بزرگ جهان قرارداد بسته تا از امکان پرداخت از طریق NFC پشتیبانی کنند. البته این سرویس گوگل تنها برای استفاده از کارت‌هاي اعتباری نیست و انواع قابلیت‌هاي دیگر نیز مي‌تواند روی آن تعریف شود؛ قابلیت‌هایی مانند استفاده از تخفیف‌ها و سرویس‌هاي تشویقی که این روزها به طرز چشمگیری رو به افزایش است. این سرویس در حال حاضر کار خود را در آمریکا آغاز کرده است و به تدریج به صورت بین‌المللی گسترش پیدا مي‌کند. گوگل پیش‌بینی مي‌کند تا سال ۲۰۱۴ نیمی از تلفن‌هاي هوشمند آمریکا مجهز به NFC باشند؛ بنابراین کاربران زیادی را مشتری بالقوه سرویس کیف پول گوگل مي‌داند. ‏
چه خبر از ایران؟
اما در حالی که روزانه خبر از ارائه سرویس‌هاي جدید بانکداری الکترونیکی بر بستر تلفن همراه منتشر مي‌شود متاسفانه تاکنون کاربران ایرانی نتوانسته‌اند طعم این خدمات را بچشند. البته کاربران اپراتور دوم از سال گذشته و به دلیل عرضه دو سرویس متفاوت از سوی این اپراتور که با همکاری دو بانک خصوصی ارائه شده، توانسته‌اند تا حدودی از خدمات بانکداری الکترونیکی استفاده کنند. اما کاربران همراه اول به رغم آنکه این اپراتور در نمایشگاه تلکام سال گذشته خبر از ارائه سرویسی به نام جیرینگ داده بود هنوز نتوانسته‌اند این سرویس را از نزدیک لمس کنند.
بر اساس اعلام منابع آگاه ارائه سرویس جیرینگ همراه اول بنا به دلایلی توسط نهادهای نظارتی بانکی و بانک مرکزی به تعویق افتاده است. بر همین اساس مرکز پژوهش‌هاي مجلس شورای اسلامی نیز چندی پیش با ارائه گزارشی به بررسی خدمات مالی همراه در کشور پرداخته است. در سرویس جیرینگ مشترک برای استفاده از خدمات ضمن مراجعه حضوری به دفاتر امور مشترکان باید مبلغی را از حساب بانکی خود برداشته و با افتتاح حساب جیرینگ در آن بریزد که بتواند به تدریج از آن در خریدها و تراکنش‌هاي خود استفاده کند. این شیوه به گفته کارشناسان شیوه ای است که کمتر در جهان مورد استفاده قرار مي‌گیرد؛ چرا که اپراتورهای تلفن همراه سعی مي‌کنند همواره با فراهم کردن بستر و زیرساخت بانک‌ها را در پرداخت‌هاي موبایلی درگیر کنند. درست مانند همان کاری که گوگل دارد انجام مي‌دهد. بنا به تعریف بانک مرکزی، پول الکترونیک ابزاری پولی مبتنی بر فناوری است که به مردم و کسب‌وکارها امکان مي‌دهد تا تبادلات مالی را با استفاده از سازو کار پردازش الکترونیکی انجام دهند. پول الکترونیک در تعریف به معنی ارزش پولی ذخیره شده روی رسانه‌هاي فیزیکی است که مستقلا دارنده آن را دارای توان پرداخت مي‌نماید و از این جهت خواص حقوقی و اقتصادی پول الکترونیکی با سایر ابزارهای پرداخت و قابل انتقال نظیر اسکناس و مسکوک و ایران چک بانک مرکزی مشابهت دارد و در گزارش مرکز پژوهش‌ها آمده است با توجه به وظایف بانک مرکزی، اجرای طرح جیرینگ نوعی مداخله در سیستم بانکی کشور است و علاوه بر افزایش حجم پول، سامانه بانکی خارج از نظارت بانک مرکزی ایجاد مي‌کند که سیاست‌هاي پولی و بانکی بانک مرکزی را برای کنترل اقتصاد کشور بی اثر مي‌کند. ضمن اینکه همراه اول با نگهداری وجوه الکترونیکی در خارج از شبکه بانکی مي‌تواند به خود از این محل وام صفر درصد اعطا کند که باز به نوعی دخالت در شبکه بانکی و اقتصاد کشور است. بر همین اساس و از آنجایی که طرح جیرینگ فعالیت‌هاي یک بانک همچون دریافت، پرداخت و انتقال وجه بین مشتریان را انجام مي‌دهند در نتیجه استمرار و توسعه آن نیازمند اخذ مجوز تاسیس بانک از بانک مرکزی است.
نظر بانک مرکزی این است که توسعه این سامانه مي‌تواند مبتنی بر اخذ مجوز کیف پول الکترونیکی یک بانک از بانک مرکزی صورت گیرد. یعنی همراه اول باید از بانک مرکزی مجوز بانک دریافت کند و پس از آن باید بر اساس الگوی کارکردی صدور و راهبردی کیف پول الکترونیکی که در تاریخ 2/8/1387 توسط بانک مرکزی در اجرای ماده (22) آیین‌نامه نظام بانکداری الکترونیکی مصوب 22/12/1386 هیات وزیران و بند 6 ماده 43 بسته سیاستی-نظارتی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در سال 1387 توسط اداره نظام‌هاي پرداخت بانک مرکزی تدوین و تصویب شده است، نسبت به دریافت مجوز کیف پول الکترونیکی اقدام نماید. به عقیده بانک مرکزی، اصرار اپراتور تلفن همراه بر اختیار گرفتن مدیریت و مالکیت کیف پول بانکی و مداخله در حوزه حاکمیت بانکی یکی از پیامدهای پیش‌بینی شده بانک مرکزی در اثر اجرای طرح است.
یکی دیگر از مسائلی که مورد بحث است، رسیدگی به مغایرت‌هاي ناشی از اشتباهات تراکنش‌ها در سیستم جیرینگ است، بنا به نظر بانک مرکزی همراه اول، توان پاسخگویی به مغایرت‌ها و اشکالات تراکنش‌هاي این سیستم را ندارد که البته همراه اول این مشکل را ناشی از شبکه بانکی کشور مي‌داند. از نظر شبکه بانکی، نظام بانکی دارای اصولی تغییرناپذیر است و راه حل مناسب فراهم کردن بستر پرداخت همراه توسط همراه اول برای بانک‌هاست؛ به طوری که همراه اول از این ترافیک ایجاد شده در شبکه، کسب سود نماید. براساس نظر بانک مرکزی همراه اول نباید به اطلاعات تراکنش‌هاي شبکه پرداخت همراه دسترسی داشته باشد.
در کنار مسائل موجود در حوزه پولی و بانکی باید مدل تجاری فعالیت اپراتورها برای ارائه خدمات پرداخت همراه نیز مد نظر قرار گیرد. بر اساس تحقیقات انجام شده توسط همراه اول، از جمعیت 75 میلیونی کشور، 27 درصد فاقد حساب بانکی، 49 درصد مردم دارای حساب بانکی هستند که فعالیت چندانی با آن انجام نمی‌دهند و 24 درصد هم دارای حساب بانکی فعال هستند.
رگولاتور منعی ندارد
اما در حالی که هر از چند گاهی خبر از مخالفت‌هاي رگولاتور در این بخش شنیده مي‌شود مدير گروه همراه بانك شركت خدمات انفورماتيك در این باره مي‌گوید: سازمان تنظيم مقررات (رگولاتوري) منعي براي خدمات موبايل بانكينگ تعيين نكرده است و اطلاعيه اخير اين سازمان در مورد منع خدمات پرداخت از طريق موبايل يا mobile payment بود.
مهران افسري در گفت‌وگو با ايرنا مي‌افزاید: در رابطه با اطلاعيه سازمان تنظيم مقررات، خلط مبحث شده چرا كه در اين اطلاعيه ارائه خدمات پرداخت از طريق موبايل از سوي اپراتورها منع شده است و ربطي به خدمات موبايل بانك ندارد. وي افزود: مقررات و استانداردهاي «پرداخت از طريق موبايل» هنوز تصويب نشده است و شايد به همين دليل باشد كه خدمات جيرينگ (پرداخت وجه از طريق موبايل) همراه اول راه‌اندازي نشد. افسري گفت: در حال حاضر خدمات الكترونيكي در اين بانك‌ها از طريق سيستم‌هاي همراه بانك، تلفن‌بانك و اينترنت بانك ارائه مي‌شود و مشتريان اين بانك‌ها بدون نياز به مراجعه حضوري مي‌توانند برخي از امور بانكي خود را از طريق تلفن، ارسال پيامك يا با استفاده از اينترنت انجام دهند.
راهکار ایرانسل در موبایل بانکینگ
اما ایرانسل از سال گذشته خدمات بانکداری الکترونیکی خود توسط دو بانک پاسارگاد و سامان راه‌اندازی کرده است بدون آنکه بخواهد مشترکانش را وادار به واریز مبلغی به حساب دیگر بکند. در این روش‌ها مشترکان مي‌توانند علاوه بر نصب نرم‌افزارهای موبایل همراه هر دو بانک روی گوشی‌هاي خود و استفاده از خدمات ارائه شده آن، شماره کارت‌هاي بانکی خود را نیز روی سیم‌کارت‌هاي خود تعریف کرده و بدون دخالت اپراتور در ریز صورت حساب‌ها یا تراکنش‌هاي بانک تنها با ارسال پیامک یا استفاده از سیستم شماره گیری کد دستوری یو اس اس دی است که برای بانک سامان کد *724# و برای بانک پاسارگاد کد 720 است تراکنش‌هاي مالی خود را انجام دهند.
با استفاده از این سرویس، کلیه مشترکین ایرانسل که دارای کارت‌های عضو شبکه شتاب بوده و رمز دوم کارت خود را دریافت نموده‌اند می‌توانند تنها با استفاده از گوشی تلفن همراه خود و بدون نیاز به نصب هرگونه نرم‌افزار، تنها با یک بار ثبت نام آنلاین به آسانی نسبت به انجام موارد زیر از طریق تلفن همراه خود اقدام نمایند: خرید شارژ، پرداخت قبوض (آب، برق، گاز، …)، اخذ موجودی حساب، اخذ صورت حساب تا ۵ تراکنش آخر، خرید کارت اینترنت و انتقال وجه.