شاید برای پاسخ به این پرسش که “آیا آمریکایی ها قابل اعتماد هستند؟” باید به بررسی اظهارات مقامات آمریکایی در یک ماه اخیر پرداخت. در پی مذاکرات ایران و 1+5 در ژنو که دو طرف ایرانی و آمریکایی نیز ملاقات جداگانه ای داشتند و هر دو طرف این دیدار را سازنده ارزیابی کردند و همچنین ارائه طرح پیشنهادی ایران که مورد پذیرش طرف مقابل قرار گرفت ، مقامات آمریکایی اظهارات ضد و نقیضی داشتند.
مذاکره مستقیم با آمریکا یعنی رفع چند دهه بی اعتمادی؟
به گزارش خبرگزاری مهر در پی روی کار آمدن دولت یازدهم در ایران و حضور رئیس جمهور کشورمان در مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک روابط ایران و آمریکا دستخوش تحولاتی شده است .
این تحولات البته نه در ایران که در آمریکا و کل جهان باعث شکل گیری بحث های جدیدی شده است . روابط ایران و آمریکا هر چند که هنوز هیچ شکلی پیدا نکرده و دو کشور به غیر از یک مکالمه کوتاه تلفنی بین روسای جمهور و گفتگوی وزیران خارجه هنوز اقدام دیگری را صورت نداده اند ، اما موافقان و مخالفان در داخل و خارج موضع گیری های خود را آغاز کرده اند و حتی برخی از کشورها کلام تهدید را در مقابل آمریکا به کار گرفته اند.
از مذاکره هسته ای تا اعتماد سازنده
به هر حال یکی از نکاتی که منتقدان داخلی برای عدم هر گونه رابطه با آمریکا مد نظر دارند ، دشمنی چندین ساله این کشور با ملت ایران است . هر چند که مسئولین سیاست خارجی بارها تأکید کرده اند که قصد اعتماد به آمریکا را ندارند و مذاکره با آمریکا در حوزه هسته ای خواهد بود مگر آنکه آنها اعتمادسازی کنند، اما مرور روند اظهارات ضد و نقیض آمریکایی ها در چند ماه اخیر و حتی در زمانی که خود به دنبال مذاکره با ایران بوده اند خالی از لطف نیست.
عالم اقتصاد – در پی مذاکرات ایران و 1+5 در ژنو که دو طرف ایرانی و آمریکایی نیز ملاقات جداگانه ای داشتند و هر دو طرف این دیدار را سازنده ارزیابی کردند و همچنین ارائه طرح پیشنهادی ایران که مورد پذیرش طرف مقابل قرار گرفت ، مقامات آمریکایی اظهارات ضد و نقیضی داشتند.
برنامه هسته‌ای ایران را دیگر نمی‌توان به عقب برگرداند
مذاکرات ایران و 1+5 در تاریخ 23 و 24 مهر ماه در ژنو برگزار شد. در حالی که در همان تاریخ 23 مهر ماه روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز در مقاله ای ضمن اشاره به پیشرفت‌های هسته‌ای ایران در خلال سال‌های گذشته نوشت: برنامه هسته‌ای ایران را دیگر نمی‌توان به عقب برگرداند، یک مقام ارشد آمریکایی مدعی شد واشنگتن در مذاکرات هسته‌ای با ایران به دنبال اعمال فشار بر تهران خواهد بود تا به جای تولید سوخت هسته‌ای آن را وارد کند.
وی در جمع خبرنگاران در ژنو گفت: این موضوعی است که باید درباره آن بحث کرد.
واشنگتن باید با اسرائیل همراه باشد
از سوی دیگر در همان حالی که مذاکرات ایران و 1+5 در ژنو ادامه داشت ؛ وزارت خارجه آمریکا در بیانیه ای بار دیگر بر همگام بودن سیاست‌هایش با اسرائیل تأکید کرد.
وزارت خارجه آمریکا تأکید کرد: واشنگتن از لحاظ اینکه اجازه ندهد ایران به سلاح هسته‌ای دست یابد با اسرائیل همگام است.
توصیه بولتن برای بی اعتمادی به ایران
اما زمانی که روز اول مذاکرات ایران و 1+5 در ژنو در فضایی مثبت به پایان رسید ،جان بولتون، نماینده اسبق آمریکا در سازمان ملل که به اتخاذ مواضع به شدت جنگ‌طلبانه مشهور است، امروز با انتشار یادداشتی در ستون آزاد روزنامه «گاردین» به کشورهای غربی توصیه کرده است به ایران اعتماد نکنند.
بولتون با بیان اینکه تلاش گسترده تبلیغاتی که با تاکید بر «اعتدال» آغاز شده، در حال اثرگذاری است، نوشته است این مسئله تلاش‌های آمریکا علیه گسترش تسلیحات اتمی را در معرض تهدید بزرگی قرار داده است.
وی نوشت: ایران به دلیل نقض «ان‌پی‌تی» حتی حق استفاده از فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای را نیز ندارد و به همین جهت هم «جورج بوش» و هم «باراک اوباما» در تصدیق حق ایران، مرتکب اشتباه شده‌اند.
آمادگی آمریکا برای آزاد کردن بخشی از دارایی‌های مسدود شده ایران
اما در همین حال و با وجود چنین اظهار نظرهایی بود که خبرگزاری آمریکایی بلومبرگ از آمادگی آمریکا برای آزاد کردن بخشی از دارایی‌های مسدود شده ایران خبر داد.
بلومبرگ گزارش داد دولت اوباما به دنبال آن است که به جای رفع تحریمها به ایران اجازه دسترسی به بخشی از دارایی‌های مسدود شده در بانک‌های خارجی را بدهد.
دولت آمریکا مذاکرات ژنو را به طرز بی‌سابقه‌ای فشرده، دقیق و صریح توصیف کرد
در همان روز خبرگزاری رویترز به نقل از یک مقام ارشد دولت آمریکا مذاکرات دو روزه در ژنو را به طرز بی‌سابقه‌ای فشرده، دقیق و صریح توصیف کرد.
این مقام عالیرتبه دولتی آمریکا گفت: مذاکرات با ایران هیچ‌گاه تا این حد فشرده و دقیق نبوده است.
در پایان دو روز مذاکرات ایران و 1+5، اظهار نظر مقامات آمریکایی شکل های متفاوت تری به خود گرفت.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در واکنش به مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 در ژنو، گفت نمایندگان آمریکا در این دور از گفت‌وگوها شاهد مطرح شدن جزئیات فنی بی‌سابقه‌ای بوده‌اند.
وزارت خارجه آمریکا این مذاکرات را حاوی «مباحث واقعی» و دارای «جزئیات فنی» کم‌سابقه توصیف کرد.
شرمن : گفتگوها هیچ گاه تا این حد صریح نبوده است
وندی شرمن ، مذاکره‌کننده ارشد آمریکا نیز با تمجید از رویکرد تیم ایران در مذاکرات ژنو، گفت: هیچ‌گاه گفت‌وگوها تا این حد صریح نبوده است.
نماینده آمریکا در مذاکرات هسته‌ای با ایران، مذاکرات دو روزه در ژنو را «واقعی» و «دقیق» ارزیابی کرده و گفت : تاکنون مذاکراتی را با ایرانی‌ها نداشته است.
کاهش تحریمها متناسب با اقدامات ایران خواهد بود
یک روز پس از پایان مذاکرات لحن آمریکا کمی تغییر کرد. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با اشاره به اینکه تهران و واشنگتن در خصوص کیفیت کاهش تحریمها با هم اختلاف‌نظر دارند، گفت که کاهش تحریمها متناسب با اقدامات ایران خواهد بود.
خبرگزاری رویترز نوشت: جن ساکی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز چهارشنبه در خصوص بحث لغو تحریمهای ایران گفت: آمریکا و ایران در این خصوص اختلاف دارند که چه تحریم‌هایی، در صورت امکان، می‌توانند لغو شوند اگر ایران گامهایی را در زمینه محدود کردن برنامه هسته‌ای خود بردارد. هر گونه کاهش (تحریم) در این زمینه متناسب با اقدامات ایرانی خواهد بود.
ایرانی‌ها تحت فشار تحریمهای اقتصادی قرار گرفته اند
گری سیمور، مذاکره‌کننده سابق آمریکا در قالب 1+5 نیز در مصاحبه با آنچه «رادیو اروپای آزاد» خوانده میشود، ابراز داشت که به باور وی موضع ایالات متحده نسبت به ایران از گذشته بهتر است و این از آن روست که ایرانی‌ها تحت فشار تحریمهای اقتصادی قرار گرفته اند و می‌خواهند که وضع اقتصادشان بهتر شود.
وضع تحریم های جدید
از سوی دیگر روزنامه انگلیسی فایننشال‌تایمز اعلام کرد: سناتورهای جمهوری‌خواه آمریکا، علی‌رغم ارائه طرحی از ایران در کنفرانس ژنو که تحسین گروه ۱+۵ را به همراه داشت، خواستار وضع تحریمهای جدید علیه ایران شدند.
این روزنامه انگلیسی نوشت : این درخواست سناتورهای جمهوری‌خواه مناقشه‌ای احتمالی بین کنگره و دولت باراک اوباما ایجاد میکند که به دنبال راه حل‌های دیپلماتیک برای حل و فصل مسائل مربوط به برنامه هسته‌ای ایران است.
صحبت از کاهش تحریمها علیه ایران «نابهنگام» است
با این حال وزیر خزانه‌داری آمریکا در 29 مهر ماه یعنی چند روز پس از پایان مذاکرات درژنو در مصاحبه‌ای تأکید کرد که صحبت از کاهش تحریمها علیه ایران «نابهنگام» است.
جاکوب لو، وزیر خزانه‌داری آمریکا در مصاحبه با شبکه ان بی سی تصریح کرد که صحبت از کاهش تحریمها علیه ایران نابهنگام و زود است.
ژن فریبکارانه ایرانی !!
اما جنجال بر انگیزترین اظهار نظر مقامات آمریکایی که پس از مذاکرات ژنو مطرح شدو اعتراضات بسیاری را نیز در پی داشت ، اظهارات وندی شرمن در جلسه سنای آمریکا بود که گفت : فریب‌کاری در ژن ایرانیان است.
هر چند که آمریکایی ها به شکل های مختلف این اظهارات را تکذیب کرده و گفتند که به این شکل بیان نشده است اما عصبانیت ایرانیان از این اظهارات همچنان ادامه دارد.
اوباما اجازه لغو تحریم ها را دارد
اما در همین حال پایگاه فارین پالیسی با انتشار گزارشی به بررسی قانون تحریمهای ایران پرداخته و نوشت بر اساس بندی در این قانون، اوباما بدون نیاز به تائید کنگره و تنها با یک امضا میتواند تحریمهای ضدایرانی را لغو کند.
این گزارش ادامه داد: تحریمهای ضدایرانی به نحوی طراحی شده که به رئیس‌جمهور اجازه می‌دهد خود در مورد شدت و نحوه اجرای تحریمها، تصمیم‌گیری کند؛ موضوعی که اوباما را از مجوز کنگره برای لغو تحریمهای ایران بی‌نیاز میکند.
کری: حل دیپلماتیک مسأله هسته‌ای ایران برای همه بهتر است
اما جان کری ، وزیر امور خارجه آمریکا که اوایل آبان به ایتالیا سفر کرده بود، گفت: حل دیپلماتیک مسأله هسته‌ای ایران برای همه بهتر است.
وی درباره برنامه هسته‌ای ایران گفت مهم است که اقدامات ایران نشان دهد برنامه هسته‌ای این کشور صلح‌آمیز است.
کمک یک میلیون دلاری به منافقین
زمانی که این اظهارات ضد و نقیض از سوی آمریکایی ها در باره ایران و برنامه هسته ای جمهوری اسلامی ادامه داشت ، ماری هارف، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد: برای انتقال گروهک منافقین به خارج از عراق یک میلیون دلار کمک اختصاص داده است.
وزارت خارجه آمریکا اعلام کرده برای انتقال گروهک منافقین به خارج از عراق یک میلیون دلار به سازمان ملل می دهد.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت: تنها راه تضمین سلامت و امنیت اعضای گروهک منافقین این است که آنها در کشورهای دیگر اسکان داده شوند.
کنگره و اسرائیل با توقف اعمال تحریم جدید و تهدید نظامی، به روند دیپلماتیک کمک کنند
اما در حالی که آمریکا از کمک های خود به منافقین خبر می دهد، دیپلمات سابق آمریکایی در یادداشتی ضمن توصیه به اوباما برای همراه کردن نرمش و سخت‌گیری در کنار هم در قبال ایران، نوشت کنگره و اسرائیل نیز باید با توقف اعمال تحریم جدید و تهدید نظامی، به روند دیپلماتیک کمک کنند.
نیکلاس برنز، دیپلمات برجسته سابق آمریکایی در یادداشتی که روز جمعه 3 آبان ماه در روزنامه «بوستون گلوب» منتشر کرده، ضمن استقبال از مذاکرات هسته‌ای، به باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا توصیه کرده است حق غنی‌سازی محدود و تحت نظارت ایران را به رسمیت بشناسد.
وی در ادامه گفته است پذیرش این حق باید با تداوم تحریم و فشار علیه ایران همراه شود تا ایران متقاعد شود که برنامه هسته‌ای خود را به اهداف صلح‌آمیز محدود نگه دارد. برنز همچنین از نمایندگان کنگره خواسته است با عدم تصویب تحریمهای جدید، به اوباما در روند دیپلماتیک کمک کنند.
رفع چند دهه بی‌اعتمادی میان ایران و آمریکا، زمان می‌برد
در همان زمان وندی شرمن، معاون وزیر خارجه آمریکا در مصاحبه با شبکه صدای آمریکا بار دیگر توقف بررسی لایحه تحریمهای جدید علیه ایران در کنگره را خواستار شده و گفته است تهران و واشنگتن در آغاز راه درک متقابل قرار دارند.
معاون وزیر خارجه و نماینده ارشد آمریکا در مذاکرات هسته‌ای با ایران، گفت: رفع چند دهه بی‌اعتمادی میان ایران و آمریکا، زمان می‌برد. وی همچنین بار دیگر به کنگره آمریکا توصیه کرد دست کم فعلا بررسی تصویب تحریمهای جدید علیه ایران، را متوقف کند.
رویکرد دیپلماسی در برابر ایران
همچنین وزیر خارجه آمریکا نیز در اظهاراتی از نمایندگان کنگره خواست در قبال برنامه هسته‌ای ایران رویکرد دیپلماسی را دنبال کنند.
«جان کری» وزیر خارجه آمریکا تصریح کرد که عدم دنبال کردن دیپلماسی در قبال برنامه هسته‌ای ایران بی‌مسئولیتی است و از کنگره کشورش خواست در تلاش‌های دولت آمریکا برای متوقف کردن گسترش تسلیحات هسته‌ای مشارکت کنند.
دعوت از سران گروه‌های لابی‌گر صهیونیست برای جلوگیری از تصویب دور جدید تحریمها
در همین حال و در شرایطی که به نظر می رسد دولت اوباما می خواهد از تصویب تحریم های جدید بر علیه ایران جلوگیری کند، مشاوران ارشد رئیس‌جمهور آمریکا 7 آبان ماه با دعوت از سران گروه‌های لابی‌گر صهیونیست، از آنها خواستند به تلاش برای تصویب دور جدید تحریمهای ضدایرانی، پایان دهند.
روزنامه صهیونیستی جروزالم‌پست نوشت: مشاوران ارشد باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا سران گروه‌های یهودی با نفوذ در کنگره این کشور را به کاخ سفید دعوت کردند.
سوزان رایس، مشاور امنیت ملی کاخ سفید و معاونان وی بن رودز و تونی بلینکن، به همراه وندی شرمن معاون وزارت خارجه آمریکا از این گروه‌ها که اصلی‌ترین لابی‌گرهای اسرائیل در آمریکا به شمار می‌آیند، خواسته‌اند از تلاش برای تصویب دور جدیدی از تحریمهای ضدایرانی در سنای آمریکا دست بردارند.
تغییر لحن تغییر سیاست نیست
اما در همین حال المانیتور نیز به نقل از پیر ویمونت ، معاون کاترین اشتون ابراز داشت: اگرچه لحن ایران تغییر یافته اما فعلا نمی‌توان آن را به معنای تغییر سیاست تلقی کرد.
در حالی که مذاکرات ایران و آژانس و همچنین مذاکرات کارشناسی ایران و 1+5 در وین در هفته گذشته برگزار شد و تنها یک هفته تا دور جدید مذاکرات ایران و 1+5 باقی مانده است، «دنیس راس» یکی از مقامات سابق وزارت خارجه و شورای امنیت ملی آمریکا در روزنامه لس‌آنجلس تایمز نوشت: این ماه در ژنو، اولین مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 (آمریکا،انگلیس،فرانسه،روسیه،چین بعلاوه آلمان) از زمانیکه «حسن روحانی» بعنوان رئیس‌جمهور ایران برگزیده شد، تهران یک گام بی‌سابقه برداشت و آن این بود که واقعاً مذاکره کرد.
ادامه تلاش دولت برای جلوگیری از تحریم ها
در همین حال نیز پایگاه اینترنتی پالتیکو اعلام کرد: جان کری، وزیر خارجه آمریکا و جک لو، وزیر خزانه‌داری آمریکا روز پنجشنبه هفته جاری، جلسات محرمانه‌ای را با سناتورهای آمریکایی درباره تأثیر تحریمهای آمریکا بر ایران در حالیکه کاخ سفید در تلاش است اقدامات جدید کنگره علیه ایران را متوقف کند، برگزار می‌کنند.
بر اساس این گزارش، کری و لو همچنین در نظر دارند روز پنجشنبه با رهبران دموکراتیک سنا دیدار کنند و کری روز چهارشنبه قرار است صبحانه خود را با سناتور باب کراکر از ایالت ترسی و اعضای برجسته کمیته روابط خارجی سنا صرف کند.
مقامات ارشد دولت اوباما قرار است روز چهارشنبه درباره برنامه هسته‌ای ایران، گزارشی را به روسا و مقامات عالیرتبه کمیته‌های سنا که مسئول موضوعات امنیت ملی هستند و همچنین رهبران سنا ارائه دهند.
رابرت منندز ، رئیس کمیته روابط خارجی سنا اعلام کرد قبل از حمایت از دور جدید تحریمها، منتظر می‌ماند تا گزارشات و اظهارات مقامات دولت اوباما را بشنود اما وی درباره استدلالات دولت اوباما ابراز تردید کرد.
اما حتی با وجود چنین تلاش هایی دو روز پیش پایگاه اینترنتی «اسرائیل نشنال نیوز» نوشت: سخنگوی وزارت خارجه آمریکا تصریح کرده است که مهم است که تمام تلاش خود را به کار گیریم تا در مذاکرات با ایران به پیشرفت دست پیدا کنیم.
تحریمهای ایران کاهش پیدا نمی‌کند
اما جن پساکی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا تأکید کرد که تحریمهای ایران کاهش پیدا نمی‌کند.
وی در پاسخ به سؤالی درباره تحریمها علیه ایران گفت: مهم است که پیشرفت‌های بالقوه گفت‌وگوها را به حساب آوریم. ما تلاش می‌کنیم که در مذاکرات به پیشرفت برسیم.
روز گذشته نیز نشریه هیل که نشریه تخصصی کنگره آمریکا است گزارش داده کاسه صبر رهبران مجلس نمایندگان آمریکا درباره تحریمهای ایران لبریز شده است.
این نشریه نوشت: اعضای جمهوری‌خواه و دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا از سنا خواسته‌اند وضع تحریمهای ضد ایرانی را پیش ببرند و به توصیه‌های دولت توجهی نداشته باشند.
جمهوری‌خواهان و دموکراتهای مجلس نمایندگان آمریکا از مجلس سنا خواسته‌اند تا لایحه تحریمهای جدید علیه ایران را پیش ببرند.
از سوی دیگر دیروز روزنامه صهیونیستی هاآرتص به نقل از منابع آگاه نوشته است چهار گروه لابی‌گر یهودی آمریکا به دولت این کشور وعده داده‌اند در ۶۰ روز آینده از تلاش برای افزایش تحریمهای ضدایرانی خودداری کنند.
به هر حال این اظهارات و رفتارهای ضد و نقیض و اقدامات خصمانه بلند مدت از سوی دولت آمریکا باعث شده که مسئولان و مردم ایران نسبت به مذاکرات با این کشور به دیده تردید بنگرند و اعتمادی به گفته ها و وعده های آنان نداشته باشند.
دکتر حسین موسویان مذاکره‌کنندهٔ ارشد هسته‌ای سابق ایران می گوید: برای تحقق این معامله، مذاکرات مستقیم ایران و آمریکا برای حل خصومتهای کهنه ضروری است.